Μια ενδιαφέρουσα και ελάχιστα γνωστή πτυχή της Εθνικής μας Αντίστασης ανέδειξε η ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ με τη συνδρομή του Παραρτήματος της Καισαριανής, 80 χρόνια μετά. Συγκεκριμένα, διοργάνωσε μάθημα Ιστορίας στο 1ο Δημοτικό Σχολείο Καισαριανής (Σχολείο του Βενιζέλου), με θέμα την ανατίναξη της σκάλας του ιστορικού σχολείου στις 18 Απριλίου 1944. Μαθητές των τελευταίων τάξεων του σχολείου και εκπαιδευτικοί παρακολούθησαν με ενδιαφέρον την εξιστόρηση του γεγονότος από τον Πανεπιστημιακό δάσκαλο και συγγραφέα Σπύρο Τζόκα. Η εξαιρετική αυτή πρωτοβουλία της ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ έφερε στο φως μια μεγαλειώδη στιγμή της ΕΑΜικής Εθνικής μας Αντίστασης, όπου ο ΕΛΑΣ κατάφερε να ματαιώσει την εγκατάσταση των «γερμανοτσολιάδων» στην Καισαριανή. Στο ιστορικό μάθημα παρευρίσκονταν η Γενική Γραμματέας της ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ Βούλα Σταμέλου και ο Πρόεδρος του Παραρτήματος Καισαριανής Κώστας Γαβριλάκης, καθώς και ο ανιψιός του ήρωα της Αντίστασης Νίκου Μαραμπότα, Αντώνης Μαραμπότας.
Τα χαρακτηριστικά σημεία της εξιστόρησης του γεγονότος είναι:
- η αύξηση και η ενδυνάμωση του αντιστασιακού κινήματος στις ανατολικές συνοικίες ανησυχούσε τους κατακτητές και τους ντόπιους συνεργάτες τους. Αυτός ήταν και ο λόγος που αυξήθηκαν οι στυγνές εκτελέσεις και η δημόσια προβολή αυτών. Η επίθεση του ΕΛΑΣ των Ανατολικών Συνοικιών στην πλατεία με τους Πέντε Κρεμασμένους στις 5 του Απρίλη ενέτεινε την ανησυχία τους.
- Έτσι με υπόδειξη των γερμανοτσολιάδων αποφάσισαν να εγκαταστήσουν το βράδυ της 18ης του Απρίλη του 1944 ένα λόχο των Ταγμάτων Ασφαλείας και μια δύναμη της Ειδικής Ασφάλειας στο Σχολείο του Βενιζέλου, το οποίο ήταν άδειο από τον Φλεβάρη του 1944 που αποσύρθηκαν οι Γερμανοί.
- Η πληροφορία αυτή έφτασε στον ΕΛΑΣ στην Καισαριανή τη Δευτέρα 17 Απρίλη του 1944.
- Αργότερα την επιβεβαίωσε και ο διορισμένος Δήμαρχος Καισαριανής, Θεμιστοκλής Καρακάσης, που έστειλε το παρακάτω μήνυμα: “Την Κυριακή θα έρθουν και θα εγκατασταθούν στο σχολειό του Βενιζέλου δύο τάγματα ή δύο λόχοι!!! τσολιάδων. Όσα έχετε κάνει μέχρι τώρα σας χαρίζονται. Από ‘δω και πέρα όμως οι ένοπλες εμφανίσεις, οι περιπολίες, τα χωνιά, τα γραψίματα στους τοίχους κ.λπ. θα τιμωρούνται με θάνατο επί τόπου”.
- Ο κίνδυνος ήταν μεγάλος, καθώς ο στρατωνισμός των γερμανοτσολιάδων στην καρδιά της Καισαριανής θα ήταν καίριο πλήγμα όχι μόνο για την αντιστασιακή Καισαριανή, αλλά και για τις υπόλοιπες συνοικίες της Ανατολικής Αθήνας.
- Τη σοβαρότητα της εξέλιξης αυτής δίνει και ο Ορέστης Μακρής: “Αν πράγματι κατόρθωναν να εγκαταστήσουν αυτές τις δυνάμεις στο σχολείο μόνιμα, τότε θα ήταν πλέον αδύνατο να αναπτυχθεί ένοπλος και μαζικός αγώνας στη συνοικία. Με την πρώτη επίθεση των εχθρικών δυνάμεων μέσα κι έξω από την Καισαριανή, θα παρέλυε κάθε αντίστασή μας”.
- Η πληροφορία διαδίδεται στην Καισαριανή και τα χωνιά καλούν τον κόσμο να ξεσηκωθεί. Σε λίγες ώρες οργανώνεται μεγάλη διαδήλωση μπροστά στο Αστυνομικό Τμήμα, στην είσοδο της Καισαριανής. Ο λαός της συνοικίας διαμαρτύρεται, δεν θέλει τους γερμανοτσολιάδες στην περιοχή του και εκδηλώνει την απόφασή του να τους εμποδίσει.
- Οι αποφάσεις όμως έχουν ληφθεί. Το απόγευμα της 18ης Απριλίου επιθεωρούν το σχολείο αξιωματούχοι των Γερμανών και των ταγμάτων ασφαλείας με σκοπό την άμεση εγκατάσταση, όπως ακριβώς είχε σχεδιαστεί.
- Ο ΕΛΑΣ, συνεπώς, έπρεπε να αντιδράσει άμεσα. Σε σύσκεψη προτάθηκε η ανατίναξη του σχολείου. Εξαιρετικά οδυνηρό γεγονός για ένα ιστορικό κτίριο, αλλά κρίθηκε ως αναγκαίο κακό. Επιλέγεται μια ομάδα από ΕΛΑΣίτες η οποία ανέλαβε την επιχείρηση, ώστε να ακυρώσουν στην πράξη τον σχεδιασμό των Γερμανών και των συνεργατών τους.
- Το επιχειρησιακό κέντρο και το ορμητήριο ήταν πάντα το καφενείο του Κιορπέ, όπου άτυπα ήταν ο σταθμός διοίκησης του ΙΙΙ Τάγματος του ΕΛΑΣ. Στην ομάδα των ΕΛΑΣιτών μετείχαν οι Σπύρος Μήλας, Στέλιος Διαμαντόπουλος, Νίκος Μαραμπότας και Βαγγέλης Κουρμούλης, που περιγράφει και το γεγονός. Ο φοιτητής Ντέρης μαζί με την Ξένη Βαρδάκη περιφρουρούν την επιχείρηση απ’ έξω.
- Στις 11 τη νύχτα πήγαν στο σχολείο. Ενημέρωσαν τον επιστάτη, ο οποίος δεν έφερε καμία αντίρρηση ή αντίσταση, τον απομάκρυναν και τοποθέτησαν τον δυναμίτη κάτω από τη σκάλα που ενώνει το ισόγειο με το πρώτο πάτωμα. Στις δώδεκα η ώρα ακριβώς βάλανε φωτιά στο φυτίλι. Ο κρότος της έκρηξης, που πολλαπλασιαζόταν από το γεγονός πως το σχολειό ήταν άδειο, ήταν μεγάλος. Ακούστηκε ως κάτω στην Αθήνα. Μισογκρεμίστηκε η σκάλα και όλα τα τζάμια του σχολειού έγιναν θρύψαλα.
- Οι ταγματασφαλίτες και ο Πλυτζανόπουλος πληροφορήθηκαν την έκρηξη αμέσως. Ο φόβος ότι ο ΕΛΑΣ είχε υπονομεύσει με εκρηκτικά ολόκληρο το σχολείο, τους οδήγησε να ματαιώσουν τα σχέδιά τους για εγκατάσταση λόχου των Ταγμάτων Ασφαλείας, εκείνη τη νύχτα, στην καρδιά της Καισαριανής. Το σχέδιο τους ματαιώθηκε στη γέννηση του.
