Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε στις 20 Μάρτη 2024 η εκδήλωση του Παραρτήματος Λάρισας της ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ για τα Έκτακτα Στρατοδικεία 1946-1951, στο Μουσείο της Εθνικής Αντίστασης, στο κτίριο των παλιών φυλακών Λάρισας. Στην εκδήλωση μίλησαν ο Θανάσης Σερδένης, πρόεδρος του Παραρτήματος και ο Θανάσης Βογιατζής, συγγραφέας του βιβλίου «Δίκες στο Έκτακτο Στρατοδικείο Βόλου».
Ο Θ. Σερδένης ανέφερε, μεταξύ άλλων, στην ομιλία του:
«Εκ μέρους του Παραρτήματος Λάρισας της ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ και με ιδιαίτερη χαρά και συγκίνηση σας καλωσορίζουμε στη σημερινή μας εκδήλωση, εδώ στο κτίριο των παλαιών φυλακών και σήμερα Μουσείο της Εθνικής Αντίστασης.
Η εκδήλωση γίνεται στον χώρο όπου μέλη και στελέχη του ΚΚΕ, μαζί με άλλους εκατοντάδες αγωνιστές, έγραψαν μια ακόμα λαμπρή σελίδα στην ιστορία του εργατικού και λαϊκού κινήματος στη χώρα μας.
Επιλέξαμε να γίνει η εκδήλωση σήμερα 20 Μάρτη, διότι 20 Μάρτη το 1948 πήραν από αυτό το κτίριο 10 κομμουνιστές και τους εκτέλεσαν στο Μεζούρλο, μετά από δίκη στο Έκτακτο Στρατοδικείο Λάρισας. Μία δίκη με 63 κατηγορούμενους, οι οποίοι αγωνίστηκαν μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ του ΕΛΑΣ, της ΕΠΟΝ και συνέβαλαν στην απελευθέρωση της χώρας μας από τους ναζί κατακτητές. Τα ονόματα των 10 εκτελεσμένων είναι τα παρακάτω: Κλεάνθης Σταματόπουλος, Φώτης Μέμος, Ζήσης Μπίγκας, Γιάννης Παπαγαρυφάλλου, Δημήτρης Κολώνας, Απόστολος Σαριγγούλης,Θωμάς Καναβός, Απόστολος Κοντούλης, Απόστολος Κυριακού, Νικόλαος Τσιαμήτρος.
Τιμάμε και υποκλινόμαστε στις θυσίες και την ανιδιοτέλειά τους, στην αντοχή και στη συνέπειά τους. Εμπνεόμαστε, διδασκόμαστε και συνεχίζουμε την πάλη για να δικαιωθεί το όραμά τους, η πάλη, η θυσία τους, για να νικήσει τελικά ο λαός.
Μερικά στοιχεία φυλακισμένων την χρονική περίοδο 1946-1949, εκτελεσμένων στο Μεζούρλο την χρονική περίοδο 1946-1950 και παραπομπές αγωνιστών στα στρατοδικεία:
Το 1946-1949 από τη φυλακή Λάρισας πέρασαν 2.847, εκτελεσμένοι στο Μεζούρλο από τα στοιχεία που βρήκαμε είναι 440 (529 έστειλαν τα δύο Έκτακτα Στρατοδικεία Λάρισας), οι δε παραπομπές σε δίκη ήταν 5.329.
Αυτή την περίοδο που αναφερόμαστε το ΚΚΕ, η ΟΚΝΕ ήταν οι πρωτεργάτες και αιμοδότες του ΕΑΜ, της ΕΠΟΝ, του ΕΛΑΣ και έδωσαν χιλιάδες στελέχη και μέλη για την απελευθέρωση της χώρας μας, αλλά και στην τρίχρονη εποποιία του ΔΣΕ.
Γι’ αυτό ως Παράρτημα Λάρισας της ΠΕΑΕΑ–ΔΣΕ, μέσα από την εκδήλωση επιδιώκουμε να φωτίσουμε χρήσιμα συμπεράσματα για την πορεία της ταξικής πάλης σήμερα.
Τέτοιο είναι, μεταξύ άλλων, το γεγονός ότι το καπιταλιστικό κράτος δεν γίνεται να αλλάξει χαρακτήρα, όπως δεν γίνεται συνολικά ο καπιταλισμός να γίνει ανθρώπινος.
Αυτό το κρίσιμο συμπέρασμα προκύπτει και από τα τελευταία 50 χρόνια λειτουργίας της αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Η ζωή απέδειξε ότι οι λειτουργίες του αστικού κράτους -ιδεολογικές, κατασταλτικές, οικονομικές- δεν αυτονομούνται, διαπλέκονται και υπηρετούν ενιαία τα συμφέροντα του κεφαλαίου.
Όπως τότε, έτσι και σήμερα, στην πραγματικότητα συγκρούονται δύο κόσμοι. Και στην περίοδο της ΕΑΜικής Αντίστασης και αργότερα στην περίοδο του ΔΣΕ συγκρούστηκαν δύο διαφορετικοί και αντίθετοι κόσμοι. Από τη μια ήταν οι κομμουνιστές, οι ριζοσπάστες, οι αγωνιστές, που αντιπροσώπευαν και πάλευαν για τα συμφέροντα της εργατικής τάξης και του εργαζόμενου λαού. Και από την άλλη ο καταπιεστικός μηχανισμός της αστικής τάξης, που υπερασπιζόταν το εκμεταλλευτικό σύστημα και τις ιμπεριαλιστικές συμμαχίες της.
Αυτοί οι δύο κόσμοι συνεχίζουν και σήμερα να συγκρούονται και δεν μπορούν να γίνουν “ένα”, όπως φαντασιώνονται ορισμένοι που κάνουν όνειρα, όπως άλλοι προκάτοχοί τους στο παρελθόν, που κήρυξαν δήθεν το “τέλος των ιδεολογιών”, το “τέλος της ταξικής πάλης και των αγώνων”, το “τέλος της Ιστορίας”.
Σήμερα πλέον ξέρουμε όλοι και όλες ότι από τη στιγμή που το εργατικό κίνημα έκανε τα πρώτα βήματα εμφάνισής του στην Ελλάδα, δέχτηκε την πιο σφοδρή επίθεση της αστικής τάξης. Επίθεση που αναβαθμίστηκε όταν γεννήθηκε το 1918 το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας.
Ποτέ της η αστική τάξη δεν έχασε το ταξικό της κριτήριο. Σχεδιάζει στρατηγικά.
Γιατί όπως τότε, έτσι και σήμερα, σκέφτεται την επόμενη μέρα.
Με προσαρμογές βέβαια σε κάθε φάση, άλλοτε με το καρότο, άλλοτε με το μαστίγιο. Σε εναλλαγή αυτών των μορφών καταπίεσης και λαϊκής ενσωμάτωσης.
Κοιτάζοντας πίσω την ηρωική μας ιστορία όπως καταγράφηκε και σε τούτο εδώ τον ηρωικό τόπο αναρωτιόμαστε από τι πάστα, από ποιο υλικό, από ποιο μέταλλο ήταν φτιαγμένοι αυτοί οι άνθρωποι. Τι ήταν αυτό που τους έδωσε τη δυνατότητα να αναδειχθούν σε ήρωες, σε αλύγιστους της ταξικής πάλης.
Όλοι αυτοί όμως δεν ήταν υπεράνθρωποι. Ήταν απλοί, καθημερινοί άνθρωποι με όλες τις αδυναμίες και τους φόβους τους, αγωνίες για το παρόν και το μέλλον, αγάπη για τη ζωή.
Έρχονται όμως στιγμές που οι ίδιες οι συνθήκες, οι ίδιες οι εξελίξεις σε βάζουν μπροστά σε ζητήματα και διλήμματα που μέχρι τότε ίσως ήταν αδιανόητα.
Τέτοια συνειδητή στάση λαϊκού αγωνιστή εκφράζεται μαζικά σε στιγμές κορύφωσης της ταξικής πάλης. Καλλιεργείται όμως στις προηγούμενες, αργές περιόδους, όταν η Ιστορία βηματίζει αργά και ο αγώνας φαίνεται ότι δεν έχει άμεσα αποτελέσματα, όταν ο αντίπαλος φαίνεται παντοδύναμος και η μοιρολατρία, η λογική της αναποτελεσματικότητας τσακίζουν κόκαλα, όπως συμβαίνει και στις δικές μας μέρες.
Τέτοιους ανθρώπους αποδεικνύει ότι γεννά με τη συγκλονιστική ιστορική διαδρομή του το ΚΚΕ. Γιατί εκφράζει το νέο που γεννιέται σε κάθε φάση, συνολικά στη σύγχρονη εποχή.
Εξοπλισμένο με την επιστημονική επαναστατική θεωρία, με τις επεξεργασμένες καινοτόμες θέσεις του, αγωνίζεται για να απαλύνονται τα καθημερινά μας βάσανα, ανοίγοντας ταυτόχρονα δρόμο για το πιο φωτεινό αύριο.
Τον θάνατο των εκτελεσμένων του Έκτακτου Στρατοδικείου, τη θυσία τους μόνο μια ανταμοιβή τής πρέπει και αυτό το υποσχόμαστε με όλη μας τη δύναμη. Να μη λυγίσουμε, να μην κάνουμε βήμα πίσω, να παλέψουμε για το δίκιο, για μια λεύτερη ζωή από βαρβαρότητα, πολέμους, εκμετάλλευση, να παλέψουμε για τον σοσιαλισμό – κομμουνισμό.
Το Παράρτημα Λάρισας της ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ θα συνεχίσει να συγκεντρώνει ονόματα αγωνιστών που εκτελέστηκαν στο Μεζούρλο την περίοδο 1946-1951, διότι σύμφωνα με τα στοιχεία υπάρχει μεγάλη απόκλιση από τις θανατικές αποφάσεις των Εκτάκτων Στρατοδικείων με τα ονόματα που έχουμε καταγραμμένα στο Μεζούρλο. Σε αυτή την προσπάθεια σας καλούμε όλους να συμβάλετε».
Από πλευράς του, ο Θ. Βογιατζής τόνισε, μεταξύ άλλων:
«Οι δίκες στο Έκτακτο Στρατοδικείο του Βόλου αποτελούν βασικό κομμάτι στην τεράστια “βιομηχανία” καταστολής και διώξεων, στην προσπάθεια σύνθλιψης και εξόντωσης του κινήματος, που οργάνωσε το αστικό κράτος από την ίδρυση του ΚΚΕ, ειδικά μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας και κατά τη διάρκεια του ένοπλου αγώνα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, αλλά και στη συνέχεια.
Ο εμφύλιος πόλεμος, ως αντιπαράθεση της αστικής τάξης με το λαϊκό κίνημα, που έφτασε σε ανοιχτή ρήξη με την εξουσία της, δεν περιορίστηκε μόνο στις πολεμικές συγκρούσεις με τον ΔΣΕ. Έπρεπε να τσακίσει το ΕΑΜικό κίνημα και ειδικά τους κομμουνιστές, την πρωτοπορία σε πόλεις και χωριά. Όλοι οι μηχανισμοί του κράτους και του αστικού παρακράτους επιστρατεύτηκαν.
Ήδη από τις αρχές του 1945 η “λευκή” τρομοκρατία επιβλήθηκε με αιματηρή βία – δολοφονίες, ξυλοδαρμούς, βασανιστήρια, βιασμούς, εμπρησμούς κ.λπ. Παράλληλα, η αστική δικαιοσύνη τέθηκε σε εφαρμογή, με συλλήψεις, εκτοπίσεις και δίκες ενάντια σε αγωνιστές για δήθεν κατοχικά εγκλήματα. Σε όλο το διάστημα αυτό, το αστικό κράτος θωρακίζεται νομικά ενάντια στο κίνημα, με μέτρα και νομοθετήματα μονόπλευρης καταστολής.
Αποκορύφωμα αποτελεί η υιοθέτηση του Γ’ Ψηφίσματος, τον Ιούνιο του 1946, με βάση το οποίο ιδρύθηκαν τα έκτακτα στρατοδικεία. Το Γ’ Ψήφισμα, το οποίο συμπληρώθηκε με διάφορα νομοθετήματα στη συνέχεια, έστειλε στο απόσπασμα και στα κάτεργα χιλιάδες αγωνιστές. Η νομοθετική δράση του αστικού κράτους, που συνεχίστηκε σε όλη εκείνη την περίοδο, κλιμακώθηκε περισσότερο με τον Αναγκαστικό Νόμο 509, που ψηφίστηκε τον Δεκέμβρη του 1947 και έθεσε εκτός νόμου το ΚΚΕ και το ΕΑΜ. Οι διώξεις αυτές, τα βασανιστήρια στην Ασφάλεια, η ηρωική στάση των κομμουνιστών στο δικαστήριο, αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της γενικευμένης ταξικής σύγκρουσης της περιόδου 1946-1949.
Χιλιάδες κομμουνιστές, αντιστασιακοί, ακόμη και άνθρωποι που δεν είχαν σχέση με το Κόμμα και το κίνημα σύρθηκαν στα Έκτακτα Στρατοδικεία με διάφορες κατηγορίες, άδικες και σκληρές. Οι κομμουνιστές αντιμετώπισαν συχνά κατηγορητήρια θανάτου».